Türkiye’de Çilek;
Aleksandros Ipsilantis adli bir Osmanli devlet adami tarafindan ilk kez 1798'de Arnavutköy sirtlarina dikildigi biliniyor.
Ülkemizde 6 çesit çilek yetistiriliyor.
Bunlar; Frenk çilegi, turfanda yetistirilen sera çilegi, Arnavutköy çilegi, reçel yapiminda da kullanilan Bursa çilegi, Eregli Osmanli çilegi ve ormanlarda yetisen yabani çilek.
Bu arada Eregli Osmanli çileginin desteklenmesi amaciyla her yil haziran ayinda uluslararasi bir festival düzenleniyor.
Ayrica, son yillarda üretimi azalsa da Içel’in Tarsus ilçesinin de çilegi meshur.
Çilek yetistiriciliginde lider kent; seftali, kestane ve ipegi ile meshur Bursa.
DIE’nin verilerine göre Bursa, toplam çilek yetistiriciliginin %50’sinden fazlasini karsiliyor. Marmara ve Karadeniz’in kiyi kesimlerinde, akarsu vadilerinde, hafif kumlu topraklarda da yetistiriliyor.
Dogal ortamda yetisen bu türe yaban çilegi deniyor.
Ülkemizde soguk iklimli Dogu Anadolu bölgesinden sicak Akdeniz bölgesine kadar hemen hemen her yerde yetistirilebilen neredeyse tek meyve türü çilektir.
Çilek bitkisi, -10 dereceye kadar düsen sicakliga kadar hiçbir önlem alinmadan yetistirebilir. Daha soguk yerlerde saman ve kuru yaprak gibi malzemeyle soguktan korunmasi gerekir.
Çilek yetistiriciliginde iklim riski çok azdir.
Satin alirken;
Canli kirmizi renkli, lekesiz, hos kokulu ve çilek formunda olanlari seçin. Paketlerde satilanlari kontrol ederek alin. Satin aldiktan hemen sonra tüketin. Buzdolabinda 1-2 gün saklayacaksaniz saplarini koparmadan ve yikamadan genis bir kase içinde saklayin.
Dondurma islemi;
Çilegi bir yil süreyle dondurarak saklayabilirsiniz. Bunun için taze, sert ve olgun olanlari buzlu suda iyice yikayin. Saplarini temizleyip kagit havlu ile kurulayin. Havasi mümkün oldugunca alinmis bir kap veya posetlere doldurup derin dondurucuya yerlestirin.
Besin Degerleri;
Çilekte bol miktarda demir ve fosfor bulunmaktadir.
Ayrica C, B ve K vitamini açisindan da zengindir.
100 gr. taze çilegin içerdigi besin degerleri sunlardir: 37 kalori… Protein; 8.4 gr. … Karbonhidrat: 0… Kolesterol; 0,5 gr. … Yag; 1,3 gr. … Lif- 21 mgr. … Fosfor; 21 mgr. … Kalsiyum; 1 mgr. … Demir: 1 mgr. … Sodyum; 164 mgr. … Potasyum: 12 mgr. … Magnezyum; 60 IU… A vitamini; 0,03 mgr. … B1 vitamini; 0,07 mgr. … B2 vitamini; 0,6 mgr. … B3 vitamini: 0,055 mgr. … B6 vitamini; 4,6 mcgr. … Folik asit: 77 mgr. … C vitamini; 0,2 mgr.
Çilegin Sagligimiza Yararlari;
Mide ve bagirsak tembelligini giderici özellige sahiptir. Mideyi kuvvetlendirir.
Vücuda zindelik verir.
Hastaliklara karsi bagisiklik kazandirir. Bedenimize sizmis olan bazi virüsler için öldürücü etkiler tasir, bunlar arasinda çocuk felci, bazi agiz ve deri yaralarini olusturan virüsler sayilabilir.
Karinda biriken suyun bosaltilmasina yardimci olur.
Böbrek ve mesane hastaliklarinin iyilesmesine yardimci olur.
Idrar söktürür, ayrica romatizma ve gut hastaligi yangilarini azaltici etkileri vardir.
Yüksek tansiyonu düsürür.
Bagirsak parazitlerinin dökülmesine yardimci olur.
Safra ifrazatini arttirir ve safra taslarinin dökülmesine, safra hastaliginin iyilesmesine yardimci olur.
Karacigerdeki sisliklerin inmesini saglar.
Karaciger yetmezligini giderir.
Ates düsürücü özellik tasir.
Dis taslarinin eritilmesinde kullanilir.
Cildi güzellestirir, geleneksel olarak halk hekimliginde çilegin akneye (sivilcelere) iyi geldigi kabul edilir.
Damar sertliginden sikayetçi olanlara önerilir.
Romatizma, mafsal iltihabi ve nikriz hastaliklarina sifa verir.
Sinirleri kuvvetlendirir.
Çilegin kansere yakalanma ve kanserden ölme riskini azalttigi, son zamanlarda yapilan arastirmalar sonucu kabul görmektedir.
Çilek içinde çok bol A,B,C vitaminleri oldugu için özellikle çocuklarin ve blug çagindaki gençlerin can dostudur.
